Zgodnie z definicją, przedsiębiorstwo to twór gospodarczo-ekonomiczny, utworzony w celu osiągania korzyści finansowych poprzez zaspokajanie potrzeb osób trzecich. Działalność przedsiębiorstwa może opierać się na wytwarzaniu dóbr, sprzedaży towarów lub świadczeniu usług – mówimy wówczas odpowiednio o przedsiębiorstwie produkcyjnym, handlowym i usługowym. Pod względem własności wyróżniamy przedsiębiorstwa prywatne, zarządzane przez osobę fizyczną, spółkę cywilną lub spółdzielnię, a także przedsiębiorstwa publiczne, których właścicielem może być Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego. Bez względu na rodzaj działalności i formę własności, podstawowe cechy przedsiębiorstwa pozostają niezmienne.
Odrębność ekonomiczna przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwo to jednostka wyodrębniona ekonomicznie, co oznacza, że kierownictwo może rozporządzać własnym majątkiem wedle uznania. Działalność przedsiębiorstwa może przynosić zarówno zyski, jak i straty – w obu sytuacjach odpowiedzialność za efekty pracy spoczywa na właścicielach. Jako jednostka samofinansująca, przedsiębiorstwo zachowuje samodzielność decyzyjną i dochodową, co wiąże się z kolejną cechą przedsiębiorstwa – ryzykiem.
Własne ryzyko przedsiębiorstw
Celem każdego przedsiębiorstwa jest osiąganie zysków, jednak nie zawsze udaje się wypracować przewagę przychodów nad nakładami pracy. Odrębność majątkowa powoduje, że przedsiębiorstwo jest zdane na siebie, także w razie niepowodzenia. Każde przedsiębiorstwo ponosi własne ryzyko związane m.in. z brakiem zbytu lub zleceń, problemami z produkcją, przewagą konkurencji, nietrafionymi inwestycjami czy złym zarządzaniem. Poniesione straty mogą zagrozić pozycji przedsiębiorstwa na rynku, a także zmusić właściciela do zamknięcia działalności.
Odrębność prawna przedsiębiorstw
Wraz z wpisaniem do rejestru przedsiębiorstwo zyskuje status osoby prawnej. Od tej chwili przedsiębiorstwo może zawierać stosunki prawno-ekonomiczne z innymi podmiotami gospodarczymi (np. podpisywać umowy z kontrahentami), jak również jest zależne od przepisów obowiązujących na obszarze swojej działalności. Właściciel przedsiębiorstwa sam decyduje, w jakiej formie chce prowadzić działalność – jednoosobowej firmy, spółki cywilnej, spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółki akcyjnej.
Samodzielność techniczno-organizacyjna przedsiębiorstw
Odrębność techniczna i odrębność organizacyjna to kolejne cechy przedsiębiorstwa, tym razem związane ze sprawnością jego funkcjonowania. Przedsiębiorstwo tworzy własną strukturę organizacyjną, która umożliwia płynne zarządzanie każdym dystryktem w jednostce oraz prowadzenie działalności zgodnie z założonym planem finansowym. Odrębność organizacyjna przejawia się w tym, że wszyscy pracownicy, bez względu na wykonywane obowiązki, podlegają wspólnemu kierownictwu. Natomiast samodzielność techniczna polega na zorganizowaniu zaplecza technologicznego niezbędnego do produkcji dóbr, sprzedaży lub świadczenia usług.
